Çaka Bey Türk Denizcilik tarihinin ilk kahramanı, ilk amirali, ilk komutanı olarak vasıflandırılır. Tarihçiler, Çaka Bey hakkında kaynaklarda fazla bilgi olmadığını söylerler. Çaka Bey hakkındaki bilgilerin, Bizans İmparatoru   Birinci Alexios Komnenos’un kızı Anna Komnena’nın eseri Alexia da kaydedilen bilgilerden elde edildiğini belirtirler. Bu konuda faydalanılan kaynaklardan birisinin de Danişmendname olduğunu ifade ederler. Çaka Bey, Malazgirt Savaşı’ndan sonra büyük Selçuklu Sultanı Alparslan tarafından Anadolu’nun fethiyle görevlendirilmiş olan Sultan Turasan’ın emrinde bulunuyordu. Sultan Turasan emrindeki 20 bin kişilik askeri kuvvetle Danişmend Gazi’den ayrılıp yanında Çaka, Kara Tona ve Hasan Hoşavendi olduğu halde Kayseri’den İstanbul’a kadar akınlar düzenledi. Bu akınlar bir deniz savaşında son buldu. Çaka bey bu savaşların birinde 1078 yılında Bizanslı kumandan Kabalika Aleksandr’a esir düştü ve İmparator Nikephoros Botaneiates’in sarayına gönderildi. İmparator Çaka Bey’e imtiyazlar, ayrıcalıklar tanıdı, hediyeler verdi. Anna Komnena’ya göre Çaka Bey, sarayda Homeros okuyup anlayacak kadar Bizans dilini ve Bizans savaş metotlarını öğrendi. Çaka bey’in Bizans tahtına göz diktiği, denizciliğe önem vermesinin sebebinin İstanbul’u ele geçirmek olduğu belirtilir. 1081 tarihinde Bizans tahtına çıkan Birinci Alexios Komnenos tarafından Çaka Bey’e verilen bütün imtiyazlar elinden alındı. Bu sırada Anadolu’nun çeşitli yerleri Türk beyleri tarafından fethedilmiş, Bizans’ın Anadolu ile irtibatı kesilmişti. Çaka Bey bu durumdan faydalandı. Gemi yapımından anlayan birinin yardımıyla kırk gemi inşa edip ilk Türk Deniz Donanmasını oluşturdu ve Bizans’a karşı seferlere başladı. Kutalmışoğlu Süleyman Şah’ın Halep’te ölümü üzerine Bizans’a karşı İznik’te yerine vekil olarak bıraktığı Ebu’l Kasım ile birlikte hareket etti. Çaka Bey, 1086 yılında donanmasıyla İzmit’e saldırdı. Balkanlarda yaşayan Peçeneklerle ittifak kurup Bizans’ı ele geçirme planları yaptı. Fakat Sultan Melikşah’ın, Porsuk adlı bir Emirin idaresinde İznik’e gönderdiği ordu ve Ebul Kasım’ın da Bizans’la anlaşmak zorunda kalması planlarını bozdu. Çaka Bey’in İlk Deniz Zaferi Çaka Bey mücadelesinden vazgeçmedi. Bizans ordusunun kara ve denizde zayıflamasından faydalanarak Urla ile Foça’yı ele geçirdi. Daha sonra Midilli ve Sakız’ı zaptedip Sisam ve Rodos’a kadar uzandı. Adaları kurtarmaya gelen bir Bizans donanmasını da mağlup etti. Bu Çaka bey’in ilk deniz galibiyetidir. Çaka bey, bölgede hakimiyet sahasını genişleterek, Bizans’a ciddi bir rakip oldu. Bundan sonra stratejik hamlelerini birer birer devreye sokmaya başladı. Bizans’la yaptığı savaştan sonra, İstanbul’da iken kendisine verilen imtiyaz ve rütbeleri geri istedi. Ayrıca kızının imparator’un oğlu ile evlenmesini talep etti. İstekleri yerine getirilirse adaları geri verecekti. Fakat iki taraf arasında bir anlaşma gerçekleşmedi. Çaka Bey, Balkanlar’daki Peçeneklerle yeniden temas’a geçti. Bizans’ın hizmetinde bulunan Anadolu Türklerini hizmetine davet etti. Bu ittifak’a İznik’te bulunan Ebu’l Kasım’da katıldı. Bu durum karşısında Bizans sıkışıp kaldı. İmparator Alexios Komnenos Kumanlarla anlaştı. Ancak, Çaka Bey bilinmeyen bir sebepten dolayı Bizans’a karşı girişilecek ortak mücadeleden vazgeçti. Yalnız kalan Peçenekler, Nisan 1091 de Kumanların saldırıları sonunda ağır kayıplar verdiler. Çaka Bey’in Stratejik Hamleleri Bundan sonra Bizans imparatoru adaları kurtarmak için harekete geçti. Fakat Çaka Bey, mücadeleden vazgeçmedi. Anna Komnena’ya göre kendisini İmparator bile ilan etti. Kısa zamanda donanmasını güçlendirdi. İstanbul üzerine bir sefer yapmayı hedefliyordu. Kızını Anadolu Selçuklu Sultanı Birinci Kılıçaslan ile evlendirdi. Amacı iyi bir asker olan Sultanın desteğini almaktı. Bizans İmparatoru Alexios ise Çaka Bey’in faaliyetlerini yakından takip ediyor, daha fazla güçlenmesini istemiyordu. Bu sebeple 1092 yılında Midilli’yi geri almak için Çaka Bey’in üzerine karadan bir ordu ve denizden bir donanma gönderdi. Bizans ordu ve donanmasının kuşatması üç ay sürdü. Donanma ve ordu başarılı olamadıysa da Çaka Bey daha fazla dayanamayacağını anlayarak, askerlerinin adayı sağ salim terk etmeleri şartıyla Midilli’yi Bizans’a bırakmak zorunda kaldı. Fakat Bizanslılar anlaşmaya uymadılar. Türkler adayı boşaltırken hücuma geçtiler ve Çaka Bey’in gemilerini tahrip ettiler. Kısa bir süre sonra Sisam adası da Bizans’ın eline geçti. Çaka Bey, bütün bunlara rağmen pes etmeye niyetli değildi. Kısa zamanda “dromon” veya “droman” adı verilen hücum gemileri ile çifte kürekli ve üç kürekli gemilerden oluşan yeni bir donanma hazırladı. Midilli, Sakız, Sisam ve Rodos’ta tekrar hakimiyet kurdu. Fetihlerini Çanakkale istikametine doğru genişletti. Edremit’i ele geçirip, Bizans’ın gümrük kapısı olan Abidos’u aldı. Hedefinde Trakya’yı geçip İstanbul’a ulaşmak vardı. Donanmaya hareket emri de vermişti. Çaka bey’in bu durumu, yani küllerinden doğması, gittikçe kuvvet ve kudret kazanması, damadı birinci Kılıçaslan ve Bizans İmparatoru Alexios’u tedirgin ediyordu. Birinci Kılıçaslan, ülkesini Çaka Bey’in yayılma alanı olarak görmekteydi. Bu durumun farkında olan Bizans imparatoru Aleksios, Çaka bey ile Birinci Kılıçaslan’ın arasını bozmak için harekete geçti. Böylece iki rakipten birinden kurtulmuş olacaktı. Bizans Fitnesi Bizans fitnesini devreye soktu. Birinci Kılıçaslan’a yazdığı bir mektupta, Bizans’tan daha çok kendisinin tehlike içinde bulunduğunu bildiriyordu. Bizans İmparatorunun bu fitne çabaları sonuç verdi. İki Türk hükümdarı aralarında ki akrabalık bağlarına rağmen birbirine düşman oldu. Birinci Kılıçaslan ordusuyla Çaka Bey’e karşı harekete geçerken, Bizans donanması da denize açılmıştı. Bu gelişme üzerine Çaka Bey damadı olan Birinci Kılıçaslan’la konuşmaya karar verdi. Görüşme teklifini kabul eden Sultan Birinci Kılıçaslan bir ziyafet düzenledi ve bu ziyafette Çaka Bey’i öldürttü. Bu hadisenin tarihini kaynaklar 1095 yılı olarak gösterirler. İyi bir denizci ve teşkilatçı olan Çaka Bey, ilk Türk donanmasını meydana getirmiş, İzmir ve civarında ilk Türk yerleşmesini sağlamış, bu bölgenin daha sonra Türk beylikleri tarafından fethine zemin hazırlamıştır. Ayrıca Balkanlar’da yaşayan Peçeneklerle Anadolu Selçuklularını bir araya getirmiş, Bizans’ın yerinde büyük bir Türk devleti kurma idealinde olmuş ve bu idealinin peşinde koşmuştur. Kaynak: https://www.youtube.com/@metinuygun713